„Wspólnik mnie oszukuje”, czyli jak kontrolować sytuację w spółce?

Pełnomocnictwo z art. 210 § 1 KSH a spór w spółce

„Wspólnik mnie oszukuje”, „wspólnik mnie okrada” – takie stwierdzenia często padają ze strony skonfliktowanych wspólników na pierwszym spotkaniu z prawnikiem. Przeczytaj artykuł i dowiedz się jak możesz kontrolować działania swojego wspólnika, aby nie dopuścić do wyprowadzania majątku ze spółki.

Analiza umowy spółki i porozumień wspólników

Wspólnik powinien znać swoje uprawnienia oraz przysługujące mu instrumenty kontroli. Aby je poznać, wspólnik powinien przede wszystkim przeanalizować umowę spółki oraz umowy wewnątrzkorporacyjne, takie jak na przykład umowy z członkami zarządu i umowy pomiędzy wspólnikami. Istotne z punktu widzenia interesu wspólnika mniejszościowego są postanowienia dotyczące wymaganych zgód, podejmowania uchwał, limitów transakcyjnych, zasad reprezentacji i prowadzenia spraw spółki. W celu przeprowadzenia odpowiedniej oceny postanowień umowy spółki oraz umów wewnątrzkorporacyjnych najlepiej skonsultować się z ekspertem.

„Wspólnik mnie oszukuje” – kontrola dokumentów przez wspólnika mniejszościowego

Każdemu wspólnikowi spółki z o.o. co do zasady przysługuje prawo indywidualnej kontroli, które obejmuje uprawnienie do przeglądania ksiąg i dokumentów spółki, sporządzanie bilansu dla własnego użytku oraz żądania wyjaśnień od zarządu. W określonych sytuacjach zarząd ma prawo odmówić wspólnikowi wyjaśnień oraz udostępnienia do wglądu ksiąg i dokumentów spółki. Szerzej o uprawnieniu do przeglądania ksiąg i dokumentów spółki piszemy w artykule Dostęp do dokumentów spółki z o.o. – narzędzie kontroli dla mniejszościowego wspólnika.

Zaskarżanie uchwał zgromadzenia wspólników

Liczba udziałów posiadanych przez każdego ze wspólników ma przełożenie na podejmowane uchwały. Niezależnie jednak od liczby posiadanych udziałów, każdemu wspólnikowi w spółce z o.o. przysługuje prawo zaskarżenia uchwały. W sytuacji, gdy zgromadzenie wspólników podejmuje uchwały sprzeczne z umową spółki bądź dobrymi obyczajami i godzące w interes spółki lub mające na celu jego pokrzywdzenie, wspólnik może je zaskarżyć w drodze powództwa o uchylenie uchwały. Jeżeli natomiast uchwały zgromadzenia wspólników są sprzeczne z przepisami ustawy, wspólnik może wytoczyć powództwo o stwierdzenie ich nieważności. Więcej na ten temat można przeczytać w portalu Doradzamy.to w artykule Zaskarżenie uchwały zgromadzenia wspólników

Powództwo wspólnika o naprawienie spółce szkody

W sytuacji gdy konsekwencją działań nieuczciwego wspólnika, członka zarządu lub osoby trzeciej jest szkoda w majątku spółki z o.o., a sama spółka nie zdecyduje się na dochodzenie roszczeń odszkodowawczych w ciągu roku od ujawnienia czynu wywołującego szkodę, każdy wspólnik może wytoczyć pozew o naprawienie spółce szkody. Jest to ważny instrument dla wspólnika mniejszościowego na wypadek bierności ze strony zarządu spółki. Wspólnik występujący z powództwem o naprawienie spółce szkody jest związany trzyletnim terminem przedawnienia od dnia, w którym spółka (a nie wspólnik) dowiedziała się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia (w każdym przypadku nie później jednak niż z upływem dziesięciu lat od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie wyrządzające szkodę).

Piotr Sójka
Martyna Kunke

Czy udział w zysku wspólników spółki jawnej może być określany uchwałą wspólników?

W spółkach jawnych (jak również komandytowych) udział w zysku poszczególnych wspólników najczęściej określany jest poprzez wskazanie w umowie spółki procentowego udziału w zysku przysługującego poszczególnym wspólnikom (np. Jan Kowalski ma prawo do X% zysku spółki). Tak sformułowane zasady podziału zysku są jednoznaczne i nie budzą wątpliwości.

Określenie udziału w zysku uchwałą

W praktyce czasem zdarzają się jednak umowy spółek, które zawierają zapisy przewidujące, że udział wspólników w zysku spółki każdorazowo określany jest uchwałą wspólników. Bywa, że do podjęcia takiej uchwały wystarczająca jest bezwzględna większość głosów. W takich sytuacjach o udziałach w zysku wszystkich wspólników w spółce może decydować wspólnik mający niewiele ponad 50% głosów. Zapisy takie są zatem bardzo groźne dla wspólników mniejszościowych, którzy zdani są wówczas na dobrą wolę wspólnika większościowego. Oczywiście najczęściej obok umów spółek zawierane są dodatkowe porozumienia wspólników, które wprowadzają określone zasady ustalania wysokości udziałów w zysku. Takie porozumienia bywają jednak bardzo swobodnie interpretowane przez wspólników większościowych. Powstaje zatem pytanie, czy zapisy umów spółek wskazujące, że to uchwała wspólników określa ich udział w zysku spółki są w ogóle dopuszczalne?

Czy jest to dopuszczalne?

Kodeks spółek handlowych dopuszcza możliwość określenia w umowie spółki zasad podziału zysku spółki jawnej w sposób odmienny od reguł ustawowych przewidujących, że każdemu wspólnikowi przysługuje zysk w równej wysokości. Również w przypadku spółki komandytowej udział w zysku może zostać określony w sposób odbiegający od regulacji kodeksowej. Poważne wątpliwości musi budzić jednak kwestia, czy to odmienne określenie w umowie spółki zasad podziału zysku może oznaczać delegowanie takiej decyzji wspólnikom, którzy podejmować ją będą w formie uchwały. Odpowiedź pozytywna oznaczałaby tak naprawdę, że uchwała wspólników może zastępować umowę spółki w zakresie określenia zasad podziału zysku, a w konsekwencji, że w określonych sytuacjach decydować o tym będą wspólnicy większościowi.

Sądy coraz częściej przyjmują, że skoro ustawodawca w Kodeksie spółek handlowych w zakresie określania zasad podziału zysku odsyła tylko do umowy spółki, to kwestia ta powinna zostać uregulowana bezpośrednio w umowie spółki, a nie przekazana dalej – do kompetencji wspólników. W konsekwencji zapisy takie uznaje się za nieważne. Zastąpienie ich uchwałami wspólników pozostaje bowiem w sprzeczności z kodeksem, stanowiąc jednocześnie obejście przepisów przewidujących procedurę zmiany umowy spółki jawnej.

Powództwo o wypłatę zysku?

Wspólnicy mniejszościowi, których udział w zysku spółki w krzywdzący sposób został określony uchwałą wspólników powinni zatem rozważyć złożenie wobec spółki powództwa o zapłatę przypadającej im na podstawie zasad kodeksowych dywidendy, powołując się na nieważność zapisu umowy spółki dotyczącego podziału zysku.

O tym, czy możliwa jest zmiana umowy spółki jawnej krzywdząca jednego ze wspólników w zakresie zasad podziału zysku piszemy natomiast na naszym portalu Doradzamy.to w artykule Czy pozostali wspólnicy w spółce jawnej mogą wbrew mojej woli postanowić o zmniejszeniu przysługującego mi udziału w zysku?

Tomasz Rutkowski

Sell out – nowe uprawnienie wspólników mniejszościowych w prawie holdingowym

Obecnie toczą się prace nad wprowadzeniem do KSH szeregu przepisów dotyczących tzw. prawa holdingowego. W projekcie nowelizacji przewidziano nowe uprawnienie dla mniejszościowych wspólników spółek zależnych – tzw. sell out.

Prawo holdingowe – jakich spółek dotyczy?

Dotychczas w KSH nie było przepisów, które przewidywałyby szczegółową regulację relacji w ramach holdingów (określonych w projekcie jako „grupy spółek”). O tym, czym jest grupa spółek, piszemy na naszym portalu Doradzamy.to w artykule Co to jest grupa spółek?

Celem zaproponowanych przepisów ma być usprawnienie procesu zarządzania spółkami wchodzącymi w skład grupy spółek, a także ochrona określonych podmiotów w ramach struktury, w tym ochrona wspólników mniejszościowych.

Żądanie odkupu – nowy instrument ochrony udziałowców mniejszościowych

W praktyce często zdarzają się sytuacje, w których większościowym wspólnikiem w spółce zależnej jest spółka dominująca. Wspólnicy mniejszościowi są wówczas pozbawieni decydującego wpływu na działania spółki, która często realizuje jedynie cele wyznaczane przez spółkę dominującą (nie zawsze korzystne dla spółki zależnej).

Zgodnie z projektowanymi przepisami, wspólnik mniejszościowy spółki zależnej, w której spółka dominująca posiada przynajmniej 90% udziałów lub akcji, będzie mógł żądać przymusowego odkupienia swoich udziałów lub akcji przez spółkę dominującą (tzw. sell out). Uprawnienie to wspólnik mniejszościowy będzie mógł wykonać nie częściej niż raz w roku obrotowym, nie wcześniej jednak niż w ciągu trzech miesięcy od ujawnienia w rejestrze KRS uczestnictwa w grupie spółek oraz jeżeli będzie reprezentował nie więcej niż 5% kapitału zakładowego spółki zależnej. W razie zgłoszenia żądania odkupu udziałów albo akcji spółki zależnej przez więcej niż jednego wspólnika albo akcjonariusza tej spółki, termin dokonania odkupu wspólnika powinien zostać określony przez zarząd spółki dominującej.

Istotnym novum przygotowywanej nowelizacji KSH jest rozszerzenie możliwości zastosowania mechanizmu przymusowego odkupu – przewidzianego do tej pory wyłącznie dla spółek akcyjnych – także do spółek z o.o.

Ryzyko squeeze out’u z drugiej strony

Odzwierciedleniem przysługującego wspólnikom mniejszościowym uprawnienia do żądania odkupu ich udziałów lub akcji będzie jednak uprawnienie spółki dominującej do przymusowego wykupu udziałów lub akcji wspólników mniejszościowych (tzw. squeeze out). Więcej na temat mechanizmu „wyciśnięcia” ze spółki wspólników mniejszościowych piszemy w artykule Squeeze out również w spółce z o.o.? na portalu Doradzamy.to.

Jaka spłata dla wspólnika?

Zgodnie z obecnymi założeniami, zarówno przymusowy odkup jak i sqeeze out akcji w spółce akcyjnej notowanej na rynku regulowanym będzie następował po cenie notowanej na rynku regulowanym według przeciętnego kursu z ostatnich trzech miesięcy przed powzięciem uchwały w przedmiocie wykupu. Squeeze out bądź odkup udziałów lub akcji, które nie są notowane na rynku regulowanym, będzie dokonywany po cenie ustalonej przez biegłego wybranego przez odpowiednio zgromadzenie wspólników lub walne zgromadzenie. W sytuacji, gdy udziałowcy lub akcjonariusze nie wybiorą biegłego do wyceny udziałów lub akcji, zarząd będzie zobowiązany zwrócić się w terminie tygodnia od dnia zgromadzenia do sądu rejestrowego o wyznaczenie biegłego celem wyceny udziałów lub akcji będących przedmiotem wykupu.

Marcin Tomczak

Ministerstwo Aktywów Państwowych odpowiedziało na nasze propozycje zmian w KSH

We wrześniu w artykule „Walczymy o lepszą pozycję mniejszościowych!” informowaliśmy o konsultacjach społecznych nad projektem zmiany Kodeksu spółek handlowych prowadzonych przez Ministerstwo Aktywów Państwowych.

W ramach tych konsultacji zabraliśmy głos, proponując wprowadzenie do obecnych przepisów rozwiązania pozwalającego wspólnikom mniejszościowym na wyjście ze spółki z o.o., w sytuacji gdy ich prawa są naruszane przez pozostałych wspólników lub zarząd spółki.

Ministerstwo krótko odpowiedziało na nasze uwagi, wskazując że zostaną one szerzej rozpatrzone w ramach osobnego projektu. Szczerze liczymy na dalsze działania ustawodawcy w tej sprawie. Może to poprawić sytuację wielu wspólników mniejszościowych spółek z o.o., w których prowadzone spory powodują brak możliwości korzystania z ich podstawowych uprawnień korporacyjnych.

To nie koniec naszych działań na rzecz wspólników mniejszościowych. Z początkiem przyszłego roku podejmiemy dalsze działania w tej sprawie, o czym będziemy Państwa na bieżąco informować.

Całość zebranych uwag do projektu ustawy oraz odniesienia ustawodawcy dostępne są na stronie Rządowego Centrum Legislacji

Kacper Chachurski

Zwyczajne zgromadzenie wspólników spółki z o.o. – jak się do niego przygotować?

Zwyczajne zgromadzenie wspólników to moment, w którym wspólnicy spółki mogą dokonać oceny działań zarządu w poprzednim roku. Sprawdź, jak będąc wspólnikiem powinieneś przygotować się do zgromadzenia.

Zapoznaj się ze sprawozdaniem finansowym przed zgromadzeniem

Obowiązkiem spółki jest, aby najpóźniej na 15 dni przed zgromadzeniem udostępnić wszystkim wspólnikom sprawozdanie finansowe i sprawozdanie zarządu z działalności oraz opinię biegłego rewidenta, jeśli sprawozdanie podlega badaniu. Dla wspólnika mniejszościowego, który nie ma bieżącego wpływu na działalność spółki, jest to dobry moment na analizę sytuacji finansowej spółki oraz przygotowanie się do zwyczajnego zgromadzenia.

Przed zgromadzeniem wspólnik powinien zapoznać się ze wskazanymi dokumentami i ocenić działania podejmowane przez zarząd w danym roku. Jeśli jakiekolwiek informacje zawarte w przedstawionych dokumentach budzą wątpliwości wspólnika, ma on prawo do uzyskania wyjaśnień w ramach „rozpatrzenia” tych dokumentów, co jest obowiązkowym elementem każdego zwyczajnego zgromadzenia wspólników.

Sprawdź, czy zgromadzenie zostało prawidłowo zwołane

Zaproszenie na zgromadzenie wspólników powinno zostać wysłane na co najmniej 2 tygodnie przed jego zaplanowanym terminem. Zwołanie zgromadzenia z naruszeniem wskazanego terminu może być podstawą do zaskarżenia podjętych uchwał.

Wspólnik powinien także dokładnie zapoznać się z zawartym w zaproszeniu porządkiem obrad – bez zgody wszystkich wspólników, zgromadzenie nie będzie mogło podjąć żadnej uchwały nieobjętej porządkiem obrad z tego zaproszenia.

Podobnie ważnym elementem jest miejsce odbycia zgromadzenia. W przypadku zwołania zgromadzenia poza miejscowością będącą siedzibą spółki wszyscy wspólnicy muszą wyrazić pisemną zgodę na odbycie się takiego zgromadzenia w innym miejscu niż siedziba.

Poznaj wymagania umowy spółki

Warto przeanalizować postanowienia umowy spółki dotyczące podejmowania uchwał na zgromadzeniu wspólników. Aby skutecznie podjąć konkretną uchwałę, umowa lub przepisy mogą wymagać zachowania kworum – tj. określonej liczby wspólników obecnych na zgromadzeniu. Dodatkowo, nie zawsze do podjęcia uchwał wymagana jest bezwzględna większość głosów – należy sprawdzić, czy umowa spółki nie przewiduje innej większości, a nawet zgody konkretnego lub wszystkich wspólników na podjęcie określonej uchwały.

Nie zapomnij o zgłoszeniu sprzeciwu

Jeśli wspólnik nie zgadza się z podjętą uchwałą, może ją zaskarżyć. Do zaskarżenia uchwały nie wystarczy głosowanie przeciwko niej – konieczne jest także zgłoszenie sprzeciwu po jej podjęciu.

Wspólnik, który nie zdaje sobie sprawy z konieczności zgłoszenia sprzeciwu, może pozbawić się szansy na podważenie podjętej uchwały. Więcej na temat sprzeciwu wobec uchwały piszemy na naszym portalu Doradzamy.to w artykule: „Czy można w sposób dorozumiany zgłosić sprzeciw wobec uchwały?”

Profesjonalny pełnomocnik może pomóc

W świetle powyższych rozważań warto zastanowić się nad zwróceniem się o pomoc do profesjonalnego pełnomocnika, który może zastąpić wspólnika na zwyczajnym zgromadzeniu, bądź pojawić się razem z nim. Będzie on mógł chłodno i bez zbędnych emocji zadbać o interesy wspólnika w spółce, a także skupić się na dostrzeżeniu ewentualnych błędów w przebiegu zgromadzenia – szczególnie, gdy w spółce toczy się konflikt między wspólnikami. Więcej na ten temat, pisaliśmy w artykule na naszym portalu Doradzamy.to pt. „Emocje podczas zgromadzenia wspólników sięgają zenitu? Wyślij pełnomocnika!”

Kacper Chachurski

III wydanie raportu o sporach wspólników – dowiedz się jak orzekają sądy!

Przeanalizowaliśmy 750 spraw dotyczących konfliktów w spółce. Przeczytaj III wydanie raportu o sporach wspólników i sprawdź jak orzekają sądy!

Już po raz trzeci zajęliśmy się analizą orzeczeń wydanych przez polskie sądy, żeby ustalić, w jaki sposób rozstrzygają konflikty między wspólnikami. Nasza kolejna edycja raportu o sporach wspólników obejmuje aż 750 orzeczeń. Są to orzeczenia dotyczące różnych spraw związanych z konfliktami w spółkach – zaskarżania uchwał, powództw o wyłączenie wspólnika bądź rozwiązanie spółki, a nawet wniosków o udostępnienie dokumentacji spółki z o.o.

Konflikt w spółce – jaki jest czas orzekania sadów?

Nie ma spółek wolnych od ryzyka konfliktu. Nawet z pozoru błahe spory mogą stać się przyczyną poważnych problemów – część z nich uda się rozwiązać na drodze porozumienia, pozostałe zaś znajdą swój finał w sądzie. Skierowanie sprawy na wokandę może okazać się jedynym rozwiązaniem dla wspólników mniejszościowych, którzy w normalnej sytuacji mają dużo słabszą pozycję negocjacyjną. Zapoznanie się z naszym raportem o sporach wspólników pozwoli na oszacowanie, ile czasu może zająć rozpatrzenie sporu, który zostanie skierowany na drogę sądową. Wskazujemy także na inne alternatywne możliwości rozwiązania konfliktu, włączając w to arbitraż.

Jak orzekają sądy w sprawach dotyczących sporów wspólników?

Przed podjęciem decyzji o skierowaniu sprawy do sądu, warto zbadać na co sądy zwracają uwagę podczas postępowania. Nasz raport zawiera informacje o tym, jak często sądy uwzględniają bądź oddalają powództwa w określonych rodzajach spraw. Oprócz statystyk wskazanych w raporcie pomocne mogą okazać się przygotowane przez nas opisy przykładowych spraw, które niejednokrotnie zawierają istotne detale pozwalające dobrze ocenić dany stan faktyczny.

Raport o sporach wspólników – co jeszcze?

W treści raportu znajdą Państwo także nasze uwagi, które wynikają z chęci podzielenia się doświadczeniem, jakie nabyliśmy podczas analizowania rozmaitych stanów faktycznych i spraw prowadzonych przez naszą kancelarię. Uwagi te mogą okazać się przydatne wskazując na możliwość uzyskania korzystnych skutków procesowych, np. poprzez złożenie odpowiednio sformułowanego wniosku o zabezpieczenie powództwa.

Cieszymy się, że możemy dzisiaj oddać w Państwa ręce raport o sporach wspólników stworzony z myślą o dzieleniu się wiedzą z innymi. Raport jest efektem naszej wielomiesięcznej pracy badawczej. 750 orzeczeń z pewnością stanowi już istotną bazę do analiz i formułowania wniosków. W przyszłym roku będzie ona jeszcze wyższa.

Tomasz Rutkowski

Marcin Tomczak

➡ Pobierz III edycję Raportu o sporach wspólników TUTAJ⬅

Ustąpienie akcjonariusza z prostej spółki akcyjnej – nowa metoda na wyjście ze spółki

Może się wydawać, że opuszczenie spółki jest tak samo łatwe jak jej założenie. Niestety, w większości sytuacji wyjście ze spółki wiąże się z koniecznością uzyskania zgody zarządu albo pozostałych wspólników, co w praktyce często całkowicie uniemożliwia jej opuszczenie. Pewien wyłom w tej sytuacji niosą przepisy wprowadzające nowy rodzaj spółki – prostą spółkę akcyjną (P.S.A.). Czy rzeczywiście jest to ważny krok w stronę poprawy sytuacji mniejszościowych wspólników?

Wyjście ze spółki – trudna sytuacja mniejszościowego wspólnika

W polskim systemie prawnym brakuje obecnie instrumentu, który umożliwiałby mniejszościowemu wspólnikowi opuszczenie spółki z jego inicjatywy, bez zgody pozostałych wspólników. Co prawda możliwe jest wytoczenie powództwa o wyłączenie wspólnika ze spółki, mogą to jednak zrobić wyłącznie pozostali wspólnicy większościowi, a nie sam wspólnik, który chce opuścić spółkę. Praktyka pokazuje, że większościowi wspólnicy rzadko decydują się na złożenie takiego pozwu, ponieważ orzeczenie przez sąd wyłączenia wspólnika wiąże się z koniecznością dokonania na jego rzecz spłaty w wysokości określonej przez sąd. Tym samym, aby uniknąć wypłaty środków pieniężnych na rzecz wspólnika, wspólnicy większościowi często decydują się na dalsze funkcjonowanie z nim w ramach spółki.

Wspólnicy mniejszościowi mają także najczęściej zablokowaną możliwość sprzedaży swoich udziałów. Umowy spółek zazwyczaj przewidują ograniczenia w zbywaniu udziałów (więcej na ten temat możesz przeczytać na naszym portalu Doradzamy.to w artykule Wspólnik jako więzień spółki. O ograniczeniach w obrocie udziałami raz jeszcze .

Ustąpienie akcjonariusza z P.S.A.

Na szczęście dla wspólników mniejszościowych, w prostej spółce akcyjnej możliwe będzie wytoczenie przez mniejszościowego akcjonariusza powództwa o ustąpienie ze spółki. Akcjonariusz chcący skorzystać z tego rozwiązania będzie musiał wykazać, że został rażąco pokrzywdzony przez pozostałych akcjonariuszy bądź przez spółkę.

Co oznacza zwrot „rażące pokrzywdzenie”? W praktyce będzie to zależało od uznania sądu. Z całą pewnością rażącym pokrzywdzeniem akcjonariusza będą wyraźne przejawy wykorzystywania jego słabszej pozycji w celu osiągania korzyści przez innych akcjonariuszy. Za rażące pokrzywdzenie może zostać uznane np. ciągłe przekazywanie przez akcjonariuszy większościowych zysku na kapitał zapasowy spółki i kumulowanie kapitału bez wyraźnego uzasadnienia gospodarczego.

Jeżeli sąd uzna powództwo za zasadne, to określi godziwą cenę, po której spółka będzie musiała kupić akcje ustępującego akcjonariusza na rachunek wszystkich pozostałych wspólników. Rozwiązanie takie z całą pewnością może nie być korzystne dla pozostałych akcjonariuszy i w niektórych sytuacjach będzie dla nich ekonomicznie uciążliwe. Za zapłatę ceny wykupu będzie odpowiadać solidarnie spółka oraz akcjonariusze.

Marcin Tomczak

Uprawnienia wspólnika mniejszościowego w spółce z o.o., czyli co może wspólnik mniejszościowy?

Wspólnicy mniejszościowi często przekonują się o tym, że nie mają realnego wpływu na sposób w jaki prowadzone są sprawy spółki. Nie zawsze oznacza to jednak, że są oni na przegranej pozycji – prawo przyznaje im bowiem szereg instrumentów do obrony swoich praw. Ponadto, dobrze skonstruowana umowa spółki może przewidywać dodatkowe zabezpieczenia dla wspólników mniejszościowych na wypadek sporu w spółce.

Prawo żądania zwołania zgromadzenia wspólników

Wspólnik posiadający co najmniej 1/10 kapitału zakładowego spółki może żądać zwołania nadzwyczajnego zgromadzenia wspólników i umieszczenia określonych spraw w porządku obrad tego zgromadzenia. Posiadanie 1/20 kapitału zakładowego wystarczy natomiast do żądania umieszczenia określonych spraw w porządku obrad najbliższego zgromadzenia wspólników. Oczywiście należy mieć świadomość, że w razie obecności na takim zgromadzeniu pozostałych wspólników, wskazane większości nie pozwolą wspólnikowi mniejszościowemu samodzielnie przegłosować wnioskowanych uchwał.

Zaskarżanie uchwał zgromadzenia wspólników – co może wspólnik?

Jeżeli wspólnik mniejszościowy zagłosuje przeciw uchwale zgromadzenia wspólników spółki z o.o. i wniesie wobec niej sprzeciw do protokołu, to może wytoczyć powództwo o stwierdzenie nieważności uchwały bądź jej uchylenie. Przesłanką do wniesienia takiego powództwa może być sprzeczność uchwały z przepisami ustawowymi, umową spółki, bądź dobrymi obyczajami. Więcej na temat zaskarżania uchwał przeczytasz w artykule Zaskarżenie uchwały zgromadzenia wspólników opublikowanym na naszym portalu Doradzamy.to.

Prawo do kontroli w spółce

Wspólnik mniejszościowy w spółce z o.o. może przeglądać dokumenty i księgi spółki, jak również sporządzać bilans dla własnego użytku. Są to uprawnienia, które pozwalają „patrzeć na ręce” członkom zarządu. Więcej na temat prawa kontroli możesz dowiedzieć się z artykułu Dostęp do dokumentów spółki z o.o. – narzędzie kontroli dla mniejszościowego wspólnika.

Badanie działalności spółki przez biegłego rewidenta

Wspólnicy mniejszościowi mogą również zwrócić się do sądu o wyznaczenie biegłego rewidenta w celu zbadania sytuacji spółki. Opinia sporządzona przez biegłego rewidenta może być podstawą do oceny rzetelności prowadzenia spraw spółki przez zarząd.

Odpowiednie skonstruowanie umowy spółki

Przy konstruowaniu umowy spółki warto zadbać, aby zabezpieczyć pozycję mniejszościowego wspólnika w sposób szerszy niż wynikający z przepisów prawa. Z tego względu, już na etapie negocjowania umowy spółki warto skorzystać z pomocy prawnika mającego doświadczenie w sporach wspólników.

Do kwestii, które warto szczegółowo uregulować w umowie spółki, należy m.in. wskazanie zasad opuszczenia spółki, zasad podejmowania uchwał oraz zakresu obowiązków wspólników. Więcej na ten temat przeczytasz na naszym portalu Doradzamy.to w artykule Unikaj sporów wspólników – o czym pamiętać przed założeniem spółki?

Marcin Tomczak

Nieuczciwy wspólnik – jakie kroki podjąć, aby uchronić się przed skutkami jego działań?

Przyczyną powstania konfliktu w wielu spółkach jest brak lojalności jednego ze wspólników i podejmowanie przez niego działań skutkujących powstaniem szkody po stronie spółki, a w konsekwencji pozostałych wspólników. Jakie kroki może w takim przypadku podjąć pokrzywdzony wspólnik?

1. Uzyskaj dostęp do dokumentów spółki

Pierwszym krokiem w sytuacji, gdy istnieje podejrzenie, że jeden ze wspólników działa w sposób nieuczciwy jest skompletowanie i przeanalizowanie dokumentacji spółki. W dokumentach spółki często można znaleźć dowody na nielojalne postępowanie wspólnika.

2. Wezwij wspólnika do wyjaśnień

Jeśli w dokumentach spółki nie ma informacji, które rozwiałyby wątpliwości co do uczciwości wspólnika, można go wezwać do złożenia wyjaśnień. Jeśli wyjaśnienia wspólnika będą wiarygodne, konflikt w spółce może się zakończyć już na tym etapie.

3. Sprawdź, czy wspólnik nie prowadzi działalności konkurencyjnej

Zdarza się, że nieuczciwy wspólnik wykorzystuje informacje o spółce do założenia konkurencyjnej firmy o podobnym profilu działalności. Warto sprawdzić w rejestrze przedsiębiorców i zapytać kontrahentów, czy wspólnik nie jest zaangażowany w tego typu przedsięwzięcia.

Więcej na temat prowadzenia działalności konkurencyjnej przeczytasz na naszym portalu Doradzamy.to w artykule Czy konflikt wspólników zagraża zachowaniu tajemnicy przedsiębiorstwa?

4. Zastanów się nad złożeniem pozwu o wyłączenie nieuczciwego wspólnika

W sytuacji, gdy działania nieuczciwego wspólnika poważnie utrudniają funkcjonowanie spółki, możesz rozważyć złożenie pozwu o wyłączenie wspólnika. Sąd może wyłączyć wspólnika ze spółki wówczas, gdy przemawia za tym ważny powód. Więcej na temat wyłączenia wspólnika możesz przeczytać na naszym portalu Doradzamy.to w artykule Wyłączenie wspólnika ze spółki – co może być ważnym powodem?

Znajdź dobrego doradcę

Aby ustalić skuteczną strategię działań wobec nieuczciwego wspólnika, warto skorzystać z pomocy doświadczonego specjalisty z zakresu prawa spółek. O tym dlaczego w obliczu toczącego się w spółce konfliktu warto skorzystać z doradztwa prawnego piszemy na naszym portalu Doradzamy.to w artykule Konflikt w spółce – znajdź dobrego doradcę!

Martyna Kunke

Mediacja – sposób na rozwiązanie konfliktu wspólników bez udziału sądu

Konflikt wspólników niemal zawsze znajduje negatywne przełożenie na sytuację spółki. Toczący się w spółce spór może doprowadzić do zablokowania możliwości podejmowania kluczowych decyzji, co z kolei może doprowadzić do utraty wysokiej pozycji firmy na rynku. Rozwiązanie toczącego się w spółce sporu jest zatem w interesie zarówno samych wspólników, jak i spółki. W sytuacji sporu w spółce warto rozważyć skorzystanie z mediacji.

Czym jest mediacja?

Mediacja jest alternatywną metodą rozwiązywania sporów (ADR), w której osoba trzecia (mediator) pomaga stronom konfliktu dojść do porozumienia. Celem mediacji jest wypracowanie rozwiązania satysfakcjonującego dla wszystkich stron sporu. Aby było to możliwe, proces mediacji powinien być oparty na kilku podstawowych zasadach:

zasada dobrowolności – dobrowolność jest cechą odróżniającą mediację od postępowania sądowego. Strona konfliktu może już na początku odmówić udziału w mediacji, a także zrezygnować z mediacji na każdym jej etapie,
zasada bezstronności mediatora – bezstronność mediatora powinna się przejawiać w równym traktowaniu stron konfliktu i braku stronniczości. Mediator powinien niezwłocznie ujawnić stronom okoliczności, które mogłyby wzbudzić wątpliwości co do jego bezstronności,
zasada poufności – celem tej zasady jest zapewnienie stronom konfliktu możliwości otwartego formułowania żądań i składania oświadczeń. Zasada poufności przejawia się w dwóch aspektach: wyłączenia jawności postępowania mediacyjnego oraz obowiązku zachowania w tajemnicy informacji uzyskanych w wyniku mediacji.

Zalety mediacji

Podstawową zaletą mediacji jest możliwość rozwiązania sporu szybciej niż w drodze postępowania sądowego. Zgodnie z danymi udostępnionymi przez Ministerstwo Sprawiedliwości, około 60 % mediacji w sprawach gospodarczych w 2018 roku zakończyło się w ciągu maksymalnie 3 miesięcy. Oczywiście nie wszystkie z tych mediacji skutkowały rozwiązaniem sporu, jednak nawet jeśli próba mediacji była nieskuteczna i w ostateczności strony zdecydowały się aby sprawę rozstrzygnął sąd, to mediacja nie przedłużyła znacznie postępowania.

Z uwagi na to, że w przypadku mediacji to same strony kształtują postanowienia ugody, skonfliktowane strony mają większy wpływ na sposób zakończenia sporu. Osiągnięte porozumienie może w kompleksowy sposób regulować sporne kwestie, co z kolei może przyczynić się do trwałego uregulowania relacji między stronami. Dzięki temu, że strony same określają treść wiążącego ich porozumienia, istnieje większa szansa, że będą one przestrzegać wiążących je postanowień.

W przypadku konfliktu wspólników w spółce, mediacja pozwala na rozwiązanie sporu w poufności wobec pracowników i kontrahentów. Jest to istotna zaleta w porównaniu do postępowania sądowego, gdzie pracownicy mogą zostać wezwani na świadków, co często przekłada się na złą atmosferę w firmie. Proces sądowy jest także często niepokojącym sygnałem dla kontrahentów spółki, którzy mogą być zaniepokojeni o jej dalsze funkcjonowanie.

Więcej na temat alternatywnych metod rozwiązywania sporów (ADR) przeczytasz na naszym portalu Doradzamy.to w artykule Konflikt wspólników nie zawsze musi skończyć się w sądzie! Jakie są alternatywne sposoby rozwiązywania sporów?

Tomasz Rutkowski, Martyna Kunke