Spór Wspólników | Mniejszościowi

„Wspólnik mnie oszukuje”, czyli jak kontrolować sytuację w spółce?

Pełnomocnictwo z art. 210 § 1 KSH a spór w spółce

„Wspólnik mnie oszukuje”, „wspólnik mnie okrada” – takie stwierdzenia często padają ze strony skonfliktowanych wspólników na pierwszym spotkaniu z prawnikiem. Przeczytaj artykuł i dowiedz się jak możesz kontrolować działania swojego wspólnika, aby nie dopuścić do wyprowadzania majątku ze spółki.

Analiza umowy spółki i porozumień wspólników

Wspólnik powinien znać swoje uprawnienia oraz przysługujące mu instrumenty kontroli. Aby je poznać, wspólnik powinien przede wszystkim przeanalizować umowę spółki oraz umowy wewnątrzkorporacyjne, takie jak na przykład umowy z członkami zarządu i umowy pomiędzy wspólnikami. Istotne z punktu widzenia interesu wspólnika mniejszościowego są postanowienia dotyczące wymaganych zgód, podejmowania uchwał, limitów transakcyjnych, zasad reprezentacji i prowadzenia spraw spółki. W celu przeprowadzenia odpowiedniej oceny postanowień umowy spółki oraz umów wewnątrzkorporacyjnych najlepiej skonsultować się z ekspertem.

„Wspólnik mnie oszukuje” – kontrola dokumentów przez wspólnika mniejszościowego

Każdemu wspólnikowi spółki z o.o. co do zasady przysługuje prawo indywidualnej kontroli, które obejmuje uprawnienie do przeglądania ksiąg i dokumentów spółki, sporządzanie bilansu dla własnego użytku oraz żądania wyjaśnień od zarządu. W określonych sytuacjach zarząd ma prawo odmówić wspólnikowi wyjaśnień oraz udostępnienia do wglądu ksiąg i dokumentów spółki. Szerzej o uprawnieniu do przeglądania ksiąg i dokumentów spółki piszemy w artykule Dostęp do dokumentów spółki z o.o. – narzędzie kontroli dla mniejszościowego wspólnika.

Zaskarżanie uchwał zgromadzenia wspólników

Liczba udziałów posiadanych przez każdego ze wspólników ma przełożenie na podejmowane uchwały. Niezależnie jednak od liczby posiadanych udziałów, każdemu wspólnikowi w spółce z o.o. przysługuje prawo zaskarżenia uchwały. W sytuacji, gdy zgromadzenie wspólników podejmuje uchwały sprzeczne z umową spółki bądź dobrymi obyczajami i godzące w interes spółki lub mające na celu jego pokrzywdzenie, wspólnik może je zaskarżyć w drodze powództwa o uchylenie uchwały. Jeżeli natomiast uchwały zgromadzenia wspólników są sprzeczne z przepisami ustawy, wspólnik może wytoczyć powództwo o stwierdzenie ich nieważności. Więcej na ten temat można przeczytać w portalu Doradzamy.to w artykule Zaskarżenie uchwały zgromadzenia wspólników

Powództwo wspólnika o naprawienie spółce szkody

W sytuacji gdy konsekwencją działań nieuczciwego wspólnika, członka zarządu lub osoby trzeciej jest szkoda w majątku spółki z o.o., a sama spółka nie zdecyduje się na dochodzenie roszczeń odszkodowawczych w ciągu roku od ujawnienia czynu wywołującego szkodę, każdy wspólnik może wytoczyć pozew o naprawienie spółce szkody. Jest to ważny instrument dla wspólnika mniejszościowego na wypadek bierności ze strony zarządu spółki. Wspólnik występujący z powództwem o naprawienie spółce szkody jest związany trzyletnim terminem przedawnienia od dnia, w którym spółka (a nie wspólnik) dowiedziała się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia (w każdym przypadku nie później jednak niż z upływem dziesięciu lat od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie wyrządzające szkodę).

Piotr Sójka
Martyna Kunke

„Sprzedam udziały w spółce z o.o.”, czyli jak przygotować się do wyjścia ze spółki

„Sprzedam udziały w spółce z o.o.” – takie ogłoszenia coraz częściej pojawiają się na portalach internetowych. Perspektywa wejścia do już funkcjonującej spółki bywa bardzo atrakcyjna dla potencjalnych inwestorów. Warto jednak pamiętać, że obrót udziałami ograniczony jest zarówno przez przepisy Kodeksu spółek handlowych, jak i wewnętrzne regulacje.

W jakiej formie następuje zbycie udziałów?

Najczęstszą formą zbycia udziałów jest umowa sprzedaży, ale nie jest to jedyne rozwiązanie. Obrót udziałami możliwy jest także na przykład na skutek darowizny. Niezależnie od wybranego rozwiązania należy pamiętać o tym, że zbycie udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością wymaga zachowania formy pisemnej z notarialnie poświadczonymi podpisami.

Najważniejsza jest wycena

Przed wrzuceniem ogłoszenia „sprzedam udziały” najważniejsze jest dokonanie ich prawidłowej wyceny – dzięki temu uda się uniknąć niepotrzebnego stresu i uzyskać możliwe najlepszą cenę od potencjalnego nabywcy. O tym, jak skutecznie wycenić udziały, przeczytać można w artykule Wycena spółki – podstawa do ustalenia strategii w sporze ze wspólnikiem.

Mając wiedzę na temat wartości swoich udziałów wspólnik mniejszościowy może podjąć kolejne kroki zmierzające do sprzedaży udziałów. Przede wszystkim na podstawie wyceny udziałowiec może ocenić, czy spółka lub pozostali wspólnicy będą w stanie wykupić w danym czasie jego udziały.

Ograniczenia zbycia udziałów

Umowa spółki często wprowadza ograniczenia dotyczące możliwości zbycia udziałów. Powszechne są zapisy, na mocy których pozostałym wspólnikom przysługuje prawo pierwokupu, albo które wprowadzają obowiązek uzyskania zgody wszystkich pozostałych wspólników na rozporządzenie udziałami. W związku z tym niezwykle ważne jest, by przed rozpoczęciem procedury sprzedaży dokładnie przeanalizować treść umowy spółki pod kątem potencjalnych ograniczeń.

Właściwe przygotowanie do procesu sprzedaży udziałów, obejmujące między innymi rzetelną wycenę i analizę ograniczeń, pozwoli maksymalnie skrócić proces potrzebny na rozporządzenie swoimi udziałami.

Natalia Chruścicka

Wpływ akcjonariuszy mniejszościowych na porządek obrad walnego zgromadzenia

Jesteś akcjonariuszem mniejszościowym i masz poczucie, że Twój głos w spółce nie jest słyszalny? Chciałbyś poruszyć na najbliższym walnym zgromadzeniu kwestie, które wydają Ci się istotne z perspektywy rozwoju spółki? Ustawodawca przewidział w Kodeksie spółek handlowych rozwiązanie, dzięki któremu możesz mieć realny wpływ na przebieg obrad walnego zgromadzenia. Dowiedz się jak to zrobić!

Akcjonariusze mniejszościowi, reprezentujący co najmniej 1/20 kapitału zakładowego, mogą żądać umieszczenia określonych spraw w porządku obrad najbliższego walnego zgromadzenia – zwyczajnego lub nadzwyczajnego. Na mocy statutu spółki uprawnienie to może zostać przyznane nawet mniejszej liczbie akcjonariuszy. Do złożenia takiego wniosku uprawnieni są akcjonariusze posiadający ten status w dniu składania żądania o uzupełnienie porządku obrad. Zastosowanie wskazanej procedury daje akcjonariuszom mniejszościowym narzędzie do poddania pod głosowanie spraw, które są dla nich istotne.

Jak skorzystać z procedury rozszerzenia porządku obrad?

Żądanie rozszerzenia porządku obrad może zostać złożone przez akcjonariuszy mniejszościowych zarówno w zwykłej formie pisemnej, jak i w formie elektronicznej opatrzonej podpisem kwalifikowanym. Żeby zgłoszenie było ważne, musi zawierać uzasadnienie lub projekt uchwały dotyczącej proponowanego punktu porządku obrad – oczywiście nic nie stoi na przeszkodzie, by zawierało jedno i drugie. Zarząd po otrzymaniu wniosku niezwłocznie, jednak nie później niż w ciągu 4 dni przed wyznaczonym terminem walnego zgromadzenia, ogłasza w porządku obrad te zmiany, które zostają wprowadzone na żądanie akcjonariuszy. Ogłoszenie zmian w porządku obrad następuje w taki sam sposób jak zwołanie walnego zgromadzenia w spółce.

Czy można zaproponować własny projekt uchwały?

Tak. Każdy akcjonariusz, reprezentujący co najmniej 1/20 kapitału zakładowego (lub jego mniejszą część, jeśli tak przewiduje statut), może zgłosić własny projekt uchwały, i to nie tylko w sprawach, które zostały wprowadzone do porządku obrad na jego wniosek. Projekty mogą być zgłaszane do jednego, kilku lub wszystkich punktów porządku obrad. Zarząd, jeżeli zarówno projekt, jak i jego zgłoszenie spełniają wymogi formalne, zobowiązany jest do ogłoszenia proponowanej treści uchwał na stronie internetowej spółki.

Co z ograniczeniami?

Ustawodawca wprowadził pewne ograniczenia w zakresie korzystania z możliwości uzupełnienia porządku obrad przez akcjonariuszy mniejszościowych. Przede wszystkim uprawnienie to nie przysługuje w przypadku, w którym walne zgromadzenie zwołane było za pośrednictwem listów poleconych wysyłanych przez Pocztę Polską lub firmę kurierską. Zarząd ma prawo nie uwzględnić wniosku także jeśli jego przedmiotem są sprawy, które przewidziane są jedynie dla zwyczajnego walnego zgromadzenia, jeśli zgłoszone zostało z uchybieniem terminu albo jeśli nie zawiera ani uzasadnienia, ani projektu uchwały. W tym ostatnim przypadku zarząd nie jest też zobowiązany do wezwania do uzupełnienia braków formalnych, dlatego tak ważne jest, aby żądanie przygotować z dużą starannością.

Akcjonariusze mniejszościowi powinni pamiętać, że zarząd co do zasady nie jest uprawniony do merytorycznego badania zasadności żądania oraz potrzeby podejmowania przez akcjonariuszy uchwały dotyczącej materii proponowanej przez wnioskodawców. Poprawnie dokonane zgłoszenie, które nie narusza żadnej z powyżej wymienionych zasad, musi więc zostać uwzględnione.

Ważne dla udziałowców mniejszościowych jest przygotowanie się do walnego zgromadzenia w taki sposób, by dać sobie realną szansę na podjęcie korzystnej uchwały mimo posiadania niewielkiego pakietu akcji. Poszukiwanie sojuszników jest szczególnie ważne podczas trwającego sporu wspólników. O tym, jak się do niego przygotować przeczytasz więcej w artykule Spór wspólników – czyli jak przeciwdziałać konfliktowi w spółce i jak wyjść z niego zwycięsko?

O uprawnieniach akcjonariuszy mniejszościowych związanych ze zwoływaniem walnych zgromadzeń możesz przeczytać natomiast w artykule Wpływ akcjonariuszy mniejszościowych na porządek obrad walnego zgromadzenia opublikowanym na portalu Doradzamy.to.

Natalia Chruścicka

Sprzedaż (zbycie) udziałów w spółce z o.o.

Zbycie udziałów jest często jedynym rozwiązaniem dla wspólnika mniejszościowego, który w efekcie sporu wspólników pragnie opuścić spółkę. Właśnie dlatego tak ważne jest, żeby dokładnie przygotować się do transakcji sprzedaży udziałów w spółce z o.o. Co zrobić, by zbycie udziałów stało się możliwe i proste?

Po pierwsze: wycena

Zbycie udziałów może okazać się niemożliwe lub bardzo trudne bez rzetelnej wiedzy na temat tego, ile spółka jest warta. W takiej sytuacji warto skorzystać z pomocy biegłego, który w profesjonalny sposób oszacuje potencjał finansowy firmy. Więcej o tym, jak wycenić własny biznes można przeczytać w artykule Jak wycenić firmę? – oblicz wartość swojego biznesu! opublikowanym na portalu Doradzamy.to.

Po drugie: propozycja sprzedaży udziałów

Propozycja sprzedaży udziałów to kolejny krok po udanym oszacowaniu wartości spółki. Warto zorientować się, czy wspólnicy większościowi będą w stanie sprostać oczekiwaniom finansowym – jeśli nie, jest to dobry moment, by zaproponować zbycie udziałów na rzecz zewnętrznego inwestora. Jest to zdecydowanie łatwiejsze w przypadku dużych spółek o ugruntowanej pozycji na rynku.

Wiedza na temat wartości posiadanych udziałów pozwala także na dokonanie oceny, jakie są intencje pozostałych wspólników oraz czy składane przez nich oferty nabycia udziałów są racjonalne, czy też krzywdzące dla udziałowca mniejszościowego.

Po trzecie: ograniczenia sprzedaży udziałów

Zarówno Kodeks spółek handlowych, jak i umowa spółki mogą wprowadzać istotne ograniczenia dotyczące zbycia udziałów (należy jednak pamiętać, że zupełne wyłączenie tego prawa w umowie spółki jest niemożliwe).

Umowa spółki może na przykład uzależniać możliwość zbycia udziałów od wyrażenia zgody wskazanego organu – najczęściej zarządu lub zgromadzenia wspólników. Pozostałym wspólnikom może także przysługiwać prawo pierwokupu albo pierwszeństwa nabycia udziałów, którego realizacja jest często uciążliwa dla wspólnika mniejszościowego.

Natalia Chruścicka